Vragen? Bel 06 – 160 749 53 of mail mij info@jarnoduursma.nl

Vragen? Bel of mail mij

Synthetische Media

Kunnen computers creatief zijn? Wat zijn synthetische media? Wat zijn de mogelijkheden van generative adversarial networks? Gaan machines ons helpen nieuwe medicijnen te vinden? Bestaat er zoiets als een geautomatiseerde creativiteit? Waarom worden synthetische media ook wel de vierde media revolutie genoemd?

Gast: Sander Duivestein

Sander Duivestein is spreker, trendwatcher, internetondernemer, adviseur, auteur en columnist over de impact van nieuwe technologie. Uit naam van VINT (het Verkennings Instituut Nieuwe Technologie van ICT-dienstverlener Sogeti) schreef hij in de afgelopen jaren meerdere rapporten. Zijn focus van de laatste tijd is synthetische media, de synthetische generatie en infinite machine creativity.
Sander is regelmatig in de traditionele media te bewonderen. Zijn opinie omtrent nieuwe technologie is terug te vinden in dag- en weekbladen, op de radio en op televisie.

Samenvatting gesprek

Wat zijn synthetische media?
Synthetische media zijn doorkunstmatige intelligentie gemanipuleerde of gecreëerde media, zoals afbeeldingen, geluid, tekst, video en virtuele ervaringen of een combinatie van gesynthetiseerde stukjes informatie om een informatief artefact te produceren. Vaak worden deze gemaakt met zogeheten ‘generative adversarial networks’ (GANs). Dit zijn twee concurrerende neurale netwerken die met elkaar samenwerken om geheel zelfstandig kunstmatige data te produceren die niet of nauwelijks van echt te onderscheiden is. Door elkaar voortdurend terugkoppeling te geven of het eindresultaat wel of niet echt is, blijven ze van elkaar leren. In elke nieuwe ronde wordt weer iets beters ontwikkeld en beoordeeld. Deze iteraties volgen elkaar in een razendsnel tempo op. Hierdoor zijn GANs in staat om in een mum van tijd verbazingwekkende creatieve resultaten te boeken voor nieuwe producten. Of dat nu een menselijke gezicht, een medicijn, een huis of een kledingstuk is.

Kun je daar een voorbeeld van noemen?
Ik moet dan denken aan de bekende foto uit 2019 van een zwart gat. Nooit eerder zijn wetenschappers namelijk erin geslaagd om dit beeld vast te leggen. Bij het zien van de foto realiseren de meeste mensen zich niet hoe het beeld tot stand is gekomen. De foto is gesynthetiseerd uit verschillende informatiebronnen. In april 2017 stemden acht ruimteobservatoria, verspreid over de hele wereld, hun radiotelescopen vijf dagen lang met behulp van een atoomklok op elkaar af. De elektromagnetische informatie die werd verzameld moest vervolgens worden omgezet in digitale informatie, alvorens deze gebruikt kon worden om met behulp van AI een afbeelding te genereren. Wat je dus ziet op de foto is niet echt een “foto” van een zwart gat, maar een gesynthetiseerde versie van alle verzamelde informatie.

Deepfake-technologie, waarmee je iemand in een video alles kunt laten zeggen en doen, is de vorm van synthetische media die in het nieuws de meeste aandacht heeft gekregen. Het is Barack Obama die zich laatdunkend uitlaat over Donald Trump, de acteur Nicolas Cage die de hoofdrol speelt in allerlei speelfilms waarin hij nooit geacteerd heeft of presentatrice Dionne Stax wiens hoofd op het lichaam van een pornoactrice is geplakt en in een zinnenprikkelende video op PornHub is te bewonderen. Iedereen kan met deze technologie zijn eigen waarheid en realiteit creëren.

Op de ‘Deep Empathy’-website van het MIT media lab wordt bijvoorbeeld met behulp van kunstmatige intelligentie geprobeerd om empathie te creëren voor mensen die in oorlogsgebieden leven. Foto’s van een platgebombardeerd Syrië worden gebruikt om het beeld van andere wereldsteden zoals die van Amsterdam, Londen en Parijs aan te passen. Op deze manier wordt het leed van anderen meer tastbaar. Het is immers gemakkelijker om te relateren aan evenementen die dichter bij huis plaatsvinden dan bij gebeurtenissen die duizenden kilometers verderop plaatsvinden.

Waarom noem je synthetische media de vierde media revolutie?
Zoals we in het boek Me the Media in 2008 al uitlegden, is de wijze waarop we elkaar eeuwenlang verhalen vertellen en met elkaar delen dankzij de introductie van steeds nieuwe technologie voortdurend in beweging. Naast de analoge (zetletters en boekdrukpers), de elektronische (radio en televisie) en de digitale (web, mobiel en social) media zien we nu dus de opkomst van een nieuw type media, die van synthetische media. Ieder type media veroorzaakt zo zijn eigen revolutie. Betekenden de voorgaande drie mediarevoluties de democratisering van kennis en distributie, deze vierde revolutie staat in het teken van de democratisering van creativiteit. Iedereen heeft nu de mogelijkheid om
zijn eigen content en daarmee zijn eigen waarheid en realiteit te scheppen. Synthetische media betekenen een herconfiguratie van media. Massamedia definieerde de twintigste eeuw, de een-en-twintigste eeuw zal worden bepaald door media die door AI worden gegenereerd.

 

Kun je er nog een voorbeeld van noemen?
Onderzoekers van de Allen Institute for Artificial Intelligence hebben 25.000 videofragmenten van de tekenfilmserie “The Flintstones” gelabeld. Hun kunstmatige intelligentie genaamd Craft was vervolgens in staat om op basis van een geschreven script de visuele fragmenten aan elkaar te plakken, waardoor de kijker het gevoel heeft naar een nieuwe Flintstones aflevering te kijken. Oude cartoons worden op deze manier een nieuw en oneindig leven ingeblazen. Craft zou dus steeds nieuwe Flintstones tekenfilms kunnen maken. Synthetische media zijn oneindig: de voorraad van gegenereerde content is onuitputtelijk.

Luister op Spotify Luister op Apple Podcast.

En het Amerikaanse Salvador Dalí Museum heeft met kunstmatige intelligentie een
levensechte, pratende versie van de beroemde schilder gemaakt. Een AI systeem ging aan de slag met archiefbeelden en honderden tv-interviews van de schilder. Zo leerde het algoritme de gezichtsuitdrukkingen van de surrealist kennen en goot die in een digitaal masker, dat vervolgens op het gezicht van een op Dalí lijkende acteur werd geplakt. Een stemacteur werd ingehuurd om het unieke stemgeluid en het Frans-Spaans-Engelse accent van Dalí na te bootsen. Het eindresultaat is 45 minuten aan ‘nieuw’ materiaal van Dalí, die in het museum wordt getoond op manshoge schermen.

 

Het interessante is dat we nu met behulp van kunstmatige intelligentie allerlei synthetische data kunnen produceren waarmee we synthetische realiteiten oftewel digitale simulaties kunnen creëren. Hiermee komen we terecht in hetgeen visionair Kevin Kelly duidt als Mirrorworlds. Van alles en iedereen kan een digital kopie, een zogeheten Digital Twin, worden geproduceerd die ons compleet nieuwe inzichten verschaft. Volgens Kelly wordt deze wereld nu stukje bij beetje gemaakt. Op den duur zullen we er mee interacteren, het manipuleren en het ervaren alsof we ons in de echte wereld begeven.

 

Generatieve software kan ook gebruikt worden om nieuwe ontdekkingen te doen. Heb je daar een voorbeeld van?
Een mooi voorbeeld vind ik die van het biotechnologische bedrijf Insilico. Zij maken medicijnen en dat ontwikkelen van een nieuw medicijn is zoeken naar een speld in een hooiberg. Het kost gemiddeld 2,6 miljard dollar en 10 jaar van keihard werken en experimenteren. Als je aan het einde van de rit bent, moet je ook zeker weten dat het medicijn functioneert zonder vervelende bijeffecten of toxische werkingen. Het wordt steeds lastiger om een nieuw medicijn uit te vinden. Maar goed; als zo’n speld in de hooiberg wordt gevonden in slechts 46 dagen, dan weet je: hier is iets bijzonders aan de hand. Dat gebeurde dus bij Insilico Medicine. Dankzij generatieve AI is dit bedrijf erin geslaagd een molecuul te ontwerpen dat een mogelijke remedie is voor fibrose en een aantal aanverwante ziekten. In die 46 dagen wist de AI-software 30.000 verschillende moleculen te genereren, waarvan er uiteindelijk één werd geselecteerd door een team van wetenschappers en medici om deze te testen op een muis. De kosten kwamen uit op zo’n $ 150.000; extreem laag. In zo’n voorbeeld zit heel veel belofte van generatieve software. Ook hier zie je dus dat kunstmatige intelligentie helpt om de creativi-tijd drastisch te verkorten. En het is de combinatie van mens-machine die gezamenlijk tot een nieuw product komen. En dat is naar mijn mening hetgeen we de komende tijd hard nodig hebben om de grote problemen van deze wereld, de zogeheten ‘wicked problems’, aan te pakken.

Lees hier het rapport van Sander: Synthetische generatie
Lees hier het rapport van Jarno: Machines met verbeeldingskracht
Lees hier het artikel van Sander over deepfakes in het FD.
Lees hier het rapport van Jarno: Deepfake Technology: The Infocalypse
Kijk hier de presentatie van Sander: De Synthetische Generatie

Luister op Spotify Luister op Apple Podcast.